اینکوترمز چیست؟

اینکوترمز چیست؟ اینکوترمز Incoterms مخفف International Commercial Terms یا “اصطلاحات تجاری بین ‌المللی” است که توسط اتاق بازرگانی بین ‌المللی ICC تدوین شده‌ اند. این اصطلاحات برای تعیین مسئولیت‌ ها و وظایف طرف ‌های مختلف در قراردادهای بین ‌المللی خرید و فروش کالا به کار می روند. اینکوترمز مشخص می کند که چه کسی مسئول هزینه ‌های حمل و نقل، بیمه، ترخیص گمرکی و سایر هزینه‌ های مرتبط با جابجایی کالا از فروشنده به خریدار است.

به عبارت دیگر، اینکوترمز نقش مهمی در تعیین نقاط انتقال ریسک، هزینه‌ ها و مسئولیت‌ ها در معاملات بین ‌المللی ایفا می کند. اینکوترمز 2020 آخرین نسخه از این اصطلاحات است که شامل 11 اصطلاح مختلف است. هر کدام از این اصطلاحات به صورت دقیق تعریف شده‌ اند تا سوء تفاهم‌ های احتمالی در معاملات بین‌ المللی به حداقل برسد:

اینکوترمز شامل چه مواردی است؟

اینکوترمز Incoterms شامل 11 اصطلاح مختلف است که هر یک وظایف و مسئولیت ‌های خریدار و فروشنده را در فرآیند حمل و نقل و تحویل کالا در معاملات بین ‌المللی مشخص می کند. این 11 اصطلاح در نسخه‌ی 2020 اینکوترمز به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

• اینکوترمز برای حمل و نقل دریایی و آبراه‌ های داخلی:

این اصطلاحات برای حمل و نقل‌ هایی که از طریق دریا یا آبراه‌ های داخلی انجام می شوند مناسب هستند.

1. FAS (Free Alongside Ship): فروشنده کالا را در کنار کشتی در بندر مشخص شده توسط خریدار تحویل می دهد. از آن نقطه به بعد، خریدار مسئول هزینه ‌ها و ریسک‌ ها است.
2. FOB (Free On Board): فروشنده مسئول بارگیری کالا روی کشتی است. پس از آن، خریدار مسئولیت هزینه ‌ها و ریسک ‌ها را بر عهده میگیرد.
3. CFR (Cost and Freight): فروشنده هزینه حمل کالا تا بندر مقصد را پرداخت میکند، اما ریسک از زمان بارگیری روی کشتی به خریدار منتقل می شود.
4. CIF (Cost, Insurance, and Freight): مانند CFR است با این تفاوت که فروشنده همچنین مسئولیت پرداخت بیمه را نیز بر عهده دارد.

• اینکوترمز برای انواع مختلف حمل و نقل (چندوجهی):

این مباحث می توانند در هر نوع حمل و نقلی، شامل حمل و نقل زمینی، هوایی، دریایی یا ترکیبی از آنها، استفاده شوند.

1. EXW (Ex Works): فروشنده کالا را در محل خود (کارخانه یا انبار) تحویل می دهد. خریدار مسئولیت تمام هزینه‌ ها و ریسک ‌ها را از آن نقطه به بعد بر عهده دارد.
2. FCA (Free Carrier): فروشنده کالا را به حامل منتخب خریدار در مکان تعیین ‌شده تحویل می دهد. ریسک و هزینه از آن نقطه به بعد به خریدار منتقل می شود.
3. CPT (Carriage Paid To): فروشنده هزینه حمل تا مقصد تعیین ‌شده را پرداخت می کند، اما ریسک از زمان تحویل به حامل به خریدار منتقل می شود.
4. CIP (Carriage and Insurance Paid To): مشابه CPT است، با این تفاوت که فروشنده باید هزینه بیمه را نیز پرداخت کند.
5. DAP (Delivered At Place): فروشنده کالا را در محل تعیین‌ شده تحویل می دهد و ریسک تا زمان تحویل به خریدار بر عهده او است.
6. DPU (Delivered at Place Unloaded): فروشنده مسئول تحویل کالا و تخلیه آن در محل تعیین ‌شده است. این اصطلاح به معنای این است که فروشنده تمام ریسک‌ ها و هزینه ‌ها تا زمان تخلیه را بر عهده دارد.
7. DDP (Delivered Duty Paid): فروشنده کالا را در محل تعیین ‌شده تحویل می دهد و همچنین مسئولیت پرداخت تمام هزینه‌ ها، شامل عوارض گمرکی، را بر عهده دارد. ریسک و هزینه تا زمان تحویل به خریدار بر عهده فروشنده است.

این تعاریف به طور گسترده ای در قراردادهای بین المللی استفاده می شوند و با دقت باید انتخاب شوند تا مسئولیت ها و ریسک ها به طور صحیح بین طرفین تقسیم شود.

چرا مدیران بازرگانی باید اینکوترمز را بدانند؟

• کاهش ریسک و سوء تفاهم‌ ها:

اینکوترمز به طور دقیق مسئولیت ‌ها و ریسک‌ ها را بین خریدار و فروشنده تقسیم می کند. با آگاهی از اینکوترمز، مدیران میتوانند از سوء تفاهم ‌های احتمالی در خصوص مسئولیت‌ ها و هزینه ‌ها در فرآیند حمل و نقل جلوگیری کنند.

• تعیین صحیح هزینه ‌ها:

دانستن اینکوترمز به مدیران کمک می کند تا تمامی هزینه ‌های مرتبط با حمل و نقل، بیمه، و عوارض گمرکی را به درستی محاسبه و در قراردادها مشخص کنند. این امر باعث میشود تا از افزایش غیرمنتظره هزینه ‌ها جلوگیری شود.

• اطمینان از تحویل به موقع کالا:

اینکوترمزها نقش مهمی در مدیریت زنجیره تأمین دارند. با آگاهی از تعهدات طرفین در هر مرحله از حمل و نقل، مدیران می توانند برنامه‌ ریزی دقیق ‌تری برای تحویل کالا داشته باشند و از تأخیرات غیرضروری جلوگیری کنند.

• بهبود مذاکرات تجاری:

آگاهی از اینکوترمز به مدیران این امکان را می دهد که در مذاکرات تجاری با طرف‌ های خارجی شرایط بهتری را برای سازمان خود فراهم کنند. توانایی انتخاب اصطلاحات مناسب می تواند به دستیابی به توافق ‌های مطلوب ‌تری منجر شود.

• انطباق با استانداردهای بین ‌المللی:

آشنایی با آن به مدیران کمک می کند تا در قراردادهای بین ‌المللی خود با استانداردهای جهانی همسو باشند و از تطابق حقوقی قراردادها با قوانین بین ‌المللی اطمینان حاصل کنند.

• کاهش ریسک ‌های قانونی:

در صورت بروز اختلافات قانونی، آشنایی با اینکوترمز می تواند به مدیران کمک کند تا بهتر از حقوق خود دفاع کنند و از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری کنند. درکل، آشنایی با اینکوترمز برای مدیران بازرگانی یک ضرورت است تا بتوانند به طور موثر در محیط تجارت بین المللی عمل کنند و منافع سازمان خود را به بهترین نحو ممکن تامین کنند.

قوانین مهم حمل و نقل بین الملل
حمل و نقل بین‌ المللی به دلیل عبور کالا از مرزهای کشورها و مواجهه با قوانین و مقررات مختلف، تحت تأثیر قوانین متعددی قرار دارد. آشنایی با این قوانین برای مدیران بازرگانی و فعالان حوزه تجارت بین ‌الملل بسیار ضروری است.

برخی از مهم ‌ترین قوانین حمل و نقل بین ‌المللی

1. کنوانسیون CMR (Convention on the Contract for the International Carriage of Goods by Road)

   الف) این کنوانسیون، شرایط و قوانین مربوط به حمل و نقل جاده‌ ای بین‌ المللی کالاها را تعیین می کند.
   ب) این قانون مسائل مرتبط با مسئولیت‌ های حمل‌ کننده در صورت فقدان، آسیب یا تأخیر در تحویل کالا را مشخص می کند و شرایط صدور بارنامه جاده‌ ای را تعیین می کند.

2.  کنوانسیون ورشو Warsaw Convention

   الف) این کنوانسیون به تنظیم قوانین حمل و نقل هوایی بین ‌المللی می پردازد.
   ب) این قانون شرایط حمل و نقل هوایی، مسئولیت حمل‌ کننده در قبال آسیب به کالاها، تأخیر و مسائل مرتبط با صدور بارنامه هوایی را تعیین می کند.

3. کنوانسیون لاهه-ویزبیHague-Visby Rules

   الف) این قوانین مربوط به حمل و نقل دریایی است و شرایط حمل کالا با کشتی و مسئولیت‌ های مالک کشتی را تعیین می کند.
   ب) این کنوانسیون به تنظیم مسئولیت ‌های حمل ‌کننده در قبال فقدان، آسیب یا تأخیر در حمل و نقل دریایی می پردازد و همچنین شرایط صدور بارنامه دریایی را مشخص می کند.

4. کنوانسیون روتردام Rotterdam Rules

   الف) این کنوانسیون جدیدترین چارچوب قانونی برای حمل و نقل دریایی است که شامل حمل و نقل چندوجهی نیز می شود.
   ب) این قانون به‌ روزتر و جامع ‌تر از قوانین قبلی مانند لاهه-ویزبی است و شامل مسئولیت ‌های حمل‌ کننده در تمامی مراحل حمل و نقل، از شروع تا پایان می شود.

5. کنوانسیون ژنو Geneva Convention

   الف) این کنوانسیون به قوانین مرتبط با ترانزیت کالا از طریق جاده‌ های بین‌ المللی می پردازد.
   ب) این قانون شرایط حمل و نقل جاده ‌ای، مجوزها و مقررات ترانزیت کالا از طریق مرزهای بین ‌المللی را مشخص می کند.

6. قوانین اینکوترمز Incoterms

   الف) اینکوترمز شامل مجموعه‌ ای از اصطلاحات تجاری بین‌ المللی است که توسط اتاق بازرگانی بین ‌المللی تدوین شده است.
   ب) این اصطلاحات به طور دقیق مسئولیت‌ ها و هزینه‌ های مرتبط با حمل و نقل کالا بین خریدار و فروشنده را تعیین می کند و در قراردادهای بین ‌المللی نقش مهمی دارد.

7. کنوانسیون کارنه تیر TIR Convention

   الف) این کنوانسیون به حمل و نقل کالاهای تحت گمرک بین‌ المللی با استفاده از سیستم تیر TIR می پردازد.
   ب) این قانون به ساده‌ سازی و تسهیل حمل و نقل کالا از طریق کشورهایی که عضو این کنوانسیون هستند کمک میکند و مجوز تیرTIR را به عنوان سند گمرکی بین ‌المللی معرفی می کند.

8. کنوانسیون کارنه آتا ATA Carnet Convention

   الف) این کنوانسیون شرایط استفاده از کارنه آتا ATA Carnet را برای حمل و نقل موقت کالاها تعیین می کند.
   ب) این سند برای حمل و نقل موقت کالاهایی مانند نمایشگاه‌ ها، ابزار حرفه‌ ای، و کالاهای آزمایشی به کار می رود و به حمل و نقل بین‌ المللی این نوع کالاها بدون پرداخت عوارض گمرکی کمک می کند.

9. قوانین و مقررات ملی گمرک‌ ها

   الف) هر کشور قوانین و مقررات خاص خود را برای گمرک و واردات و صادرات کالاها دارد.
   ب) آشنایی با این قوانین برای تضمین انطباق با مقررات و جلوگیری از تأخیرات گمرکی ضروری است.

10. کنوانسیون مونترال Montreal Convention

    کنوانسیون مونترال به تنظیم مسئولیت ‌های حمل‌ کننده در قبال آسیب، تأخیر و گم شدن کالاهای هوایی می پردازد و همچنین مسائل مرتبط با امنیت حمل و نقل هوایی را شامل می شود.

آشنایی با این قوانین و مقررات، به مدیران بازرگانی کمک می کند تا با اطمینان بیشتری در حمل و نقل بین المللی فعالیت کرده و از بروز مشکلات حقوقی و مالی جلوگیری کنند.

انواع روش های حمل در بازرگانی بین الملل کدامند؟

در بازرگانی بین ‌المللی، روش ‌های مختلفی برای حمل و نقل کالاها وجود دارد که هر کدام از این روش‌ ها بسته به نوع کالا، فاصله، هزینه و زمان تحویل انتخاب می شوند. هر کدام از این روش هایی که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد بسته به نیاز و شرایط خاص تجارت و نوع کالا می توانند انتخاب شوند. انتخاب روش مناسب می تواند بر هزینه ها، زمان تحویل و امنیت کالا تاثیر زیادی بگذارد:

دریایی: حمل و نقل دریایی یکی از رایج ‌ترین و مقرون ‌به ‌صرفه ‌ترین روش‌ های حمل کالا در مقیاس بزرگ و برای مسافت ‌های طولانی است.

هوایی: حمل و نقل هوایی برای ارسال کالاهایی که به سرعت نیاز دارند یا کالاهای با ارزش بالا مناسب است.

جاده ‌ای: حمل و نقل جاده‌ ای برای حمل کالاها در فاصله ‌های کوتاه و بین کشورهای همسایه رایج است. این روش معمولاً برای حمل و نقل کالاهای کوچکتر و با مسافت کمتر استفاده میشود.

ریلی: حمل و نقل ریلی یکی از روش ‌های مناسب برای حمل کالاهای حجیم و سنگین در مسافت‌ های طولانی است، به ویژه در مناطقی که زیرساخت‌ های ریلی قوی دارند.

چندوجهی Multimodal Transport: در این روش از ترکیب چندین روش حمل و نقل (مثلاً دریایی، جاده‌ ای، ریلی) برای حمل کالا استفاده می شود. این روش به عنوان حمل و نقل ترکیبی یا بین‌ وجهی نیز شناخته می شود.

لوله‌ ای Pipeline Transport: این روش برای حمل مایعات، گازها و مواد شیمیایی از طریق لوله ‌ها استفاده می شود.

از طریق کانتینر Containerized Shipping: در این روش، کالاها در کانتینرهای استاندارد بسته‌بندی و حمل می‌شوند که می‌تواند توسط انواع مختلف وسایل حمل (دریایی، جاده‌ای، ریلی) انجام شود.

کاربرد اینکوترمز در تجارت بین الملل

• تعیین مسئولیت‌ ها و ریسک‌ ها: اینکوترمز به ‌طور دقیق مسئولیت‌ های هر یک از طرفین در فرآیند حمل و نقل را مشخص می کند، از جمله اینکه چه کسی هزینه‌ های حمل، بیمه، و ترخیص گمرکی را پرداخت میکند و چه کسی مسئولیت ریسک‌ های مرتبط با حمل کالا (مثل آسیب یا گم شدن) را بر عهده دارد.
• تعیین نقطه انتقال ریسک: هر اینکوترمز نقطه مشخصی را تعریف می کند که در آن ریسک از فروشنده (دوره مدیریت فروش) به خریدار منتقل می شود. این نقطه می تواند محل تحویل کالا به شرکت حمل ‌و نقل، بندر بارگیری، یا حتی مقصد نهایی باشد.
• استاندارد سازی قراردادهای بین ‌المللی: اینکوترمز مجموعه ‌ای از اصطلاحات استاندارد را ارائه می دهد که در سراسر جهان توسط تمامی طرفین قراردادها شناخته شده و پذیرفته شده‌ اند.
• تسهیل فرآیند ترخیص گمرکی: برخی اینکوترمزها، مانند DDP (Delivered Duty Paid)، مسئولیت ‌های مربوط به ترخیص گمرکی و پرداخت عوارض را به طور کامل به فروشنده واگذار می کنند.
• افزایش شفافیت در مذاکرات تجاری: اینکوترمز به طرفین کمک می کند تا از همان ابتدای مذاکرات، به وضوح در مورد شرایط تحویل، مسئولیت ‌ها، و ریسک‌ ها توافق کنند.
• کمک به تعیین قیمت نهایی کالا: بسته به نوع اینکوترم انتخاب شده، قیمت نهایی کالا ممکن است شامل هزینه ‌های حمل و نقل، بیمه و عوارض گمرکی باشد یا نباشد.
• بهبود برنامه ‌ریزی لجستیک: آشنایی با اینکوترمز به مدیران لجستیک کمک می کند تا فرآیند حمل و نقل را بهینه ‌تر برنامه‌ ریزی کنند، از جمله انتخاب بهترین روش حمل و نقل، مدیریت نقاط تحویل و هماهنگی با شرکت‌ های حمل‌ و نقل.

تفاوت اینکوترمز 2010 با 2020

نسخه 2020 اینکوترمز نسبت به نسخه 2010 تغییرات مهمی داشته است که در پاسخ به نیازهای به‌ روز شده تجارت بین ‌المللی اعمال شده‌ اند. این تغییرات با هدف تطبیق با نیازهای به ‌روز تجارت بین ‌المللی، بهبود وضوح و کاهش ابهامات، و ارتقای سطح امنیت و کارایی انجام شده‌ اند. آگاهی از این تغییرات برای افرادی که در زمینه تجارت بین ‌المللی فعالیت میکنند، ضروری است. مهم‌ ترین تفاوت‌ های بین اینکوترمز 2010 و 2020:

• تغییرات در اصطلاحات موجود

(حذف اصطلاح DAT (Delivered at Terminal: در نسخه 2010، اصطلاح DAT به معنی تحویل در ترمینال بود. در این اصطلاح، تحویل کالا در یک ترمینال خاص انجام می شد.
تغییر: در نسخه 2020، DAT به DPU (Delivered at Place Unloaded) تغییر نام داد. در DPU، کالا در محل تعیین‌ شده توسط خریدار تخلیه می شود، که این محل می تواند هر نقطه ‌ای باشد.

• تغییرات در بیمه

CIP (Carriage and Insurance Paid To): در اینکوترمز 2010، سطح حداقلی بیمه مورد نیاز برای این اصطلاح مشابه سطح بیمه‌ ای بود که در اصطلاح CIF (Cost, Insurance and Freight) استفاده می شد (یعنی حداقل پوشش بیمه ‌ای).
تغییر: در نسخه 2020، سطح حداقلی بیمه در CIP افزایش یافته و به پوشش گسترده ‌تر Institute Cargo Clauses A  ارتقا یافته است. این تغییر برای اطمینان از پوشش بهتر ریسک ‌ها در تجارت بین ‌المللی انجام شده است. با این حال، در CIF همچنان سطح حداقلی بیمه Institute Cargo Clauses C  مورد نیاز است.

• اضافه شدن توصیه ‌ها برای حمل و نقل با استفاده از حمل‌کننده‌های خودی (Own Transport)

نسخه 2020 اینکوترمز به وضوح بیشتری در خصوص حمل و نقل با استفاده از وسایل نقلیه خودی پرداخته است. برای مثال، اگر خریدار یا فروشنده خودشان حمل و نقل را انجام دهند (مثلاً با استفاده از کامیون شخصی)، اکنون این سناریو به وضوح در برخی از اصطلاحات مانند FCA پوشش داده شده است.

• انعطاف ‌پذیری بیشتر در FCA (Free Carrier)

در اینکوترمز 2020، امکان صدور بارنامه Bill of Lading با درج Boarded در FCA وجود دارد. این مورد به ویژه برای کسانی که از اعتبارات اسنادی استفاده می کنند، مهم است، چرا که بانک ‌ها اغلب بارنامه را تنها در صورتی قبول می کنند که نشان دهد کالا بارگیری شده است.

• تأکید بیشتر بر امنیت حمل و نقل

نسخه 2020 اینکوترمز توجه بیشتری به مسائل امنیتی در حمل و نقل دارد و این موضوع را در برخی از اصطلاحات به وضوح بیشتر مطرح کرده است. این تغییر به دلیل افزایش اهمیت امنیت در زنجیره تأمین جهانی است.

• توضیحات و ساختار بهبودیافته

اینکوترمز 2020 دارای توضیحات روشن ‌تر و ساختار بهبود یافته‌ ای است که به کاربران کمک می کند تا راحت‌ تر اصطلاحات مناسب را برای شرایط خاص خود انتخاب کنند. این تغییرات به منظور ساده‌ سازی استفاده از اینکوترمز و کاهش ابهامات بوده است.

• تغییرات در حمل و نقل چندوجهی

در نسخه 2020، برخی اصلاحات و شفاف ‌سازی ‌ها در خصوص حمل و نقل چند وجهی انجام شده تا استفاده از اینکوترمز در زنجیره‌ های پیچیده ‌تر حمل و نقل راحت ‌تر شود.

نتیجه گیری

اینکوترمز مجموعه ای از قوانین و اصطلاحات تجاری بین المللی است. درکل، اینکوترمز مشخص می کند که در بازرگانی بین المللی چه کسی مسئول حمل و نقل بین المللی کالا است و هزینه آن بر عهده کیست. همچنین مکان و زمان حمل و نقل کالا در تجارت بین المللی مشخص می شود. به طور کلی، اینکوترمز نقش حیاتی در تجارت بین الملل ایفا می کند و اشنایی و استفاده صحیح از آنها می تواند به بهبود عملکرد تجاری، کاهش ریسک ها و افزایش کارایی و فرآیندهای تجاری کمک کند.

آموزش این اصطلاحات در مجتمع فنی تهران نمایندگی میرداماد، به مدیران بازرگانی و تجار کمک می کند تا در معاملات و تجارت بین المللی خود بطور موثرتری عمل کنند و شرایط مطلوب تری را به دست آورند. در نهایت، انتخاب اینکوترمز مناسب می‌تواند نقش مهمی در کاهش ریسک‌ها و هزینه‌های مرتبط با حمل و نقل داشته باشد.

سوالات متداول

• هدف از یادگیری اینکوترمز چیست؟

اینکوترمز مجموعه‌ای از اصطلاحات استاندارد است که برای تعریف مسئولیت‌ها، هزینه‌ها و ریسک‌های حمل و نقل در معاملات بین‌المللی استفاده می‌شود. هدف اصلی اینکوترمز ایجاد یک زبان مشترک بین خریداران و فروشندگان است تا از سوءتفاهم‌ها و اختلافات احتمالی جلوگیری کند.

• اصطلاح “EXW” در اینکوترمز به چه معناست و کاربرد این مبحث برای چه می باشد؟

EXW، به این معناست که فروشنده کالا را در محل خود (مانند کارخانه یا انبار) در اختیار خریدار قرار می‌دهد و از آن نقطه به بعد، تمامی مسئولیت‌ها، هزینه‌ها و ریسک‌ها به عهده خریدار است. این اصطلاح بیشترین مسئولیت را به خریدار واگذار می‌کند.

• چگونه انتخاب اینکوترمز مناسب می‌تواند در کاهش ریسک‌های حمل و نقل مؤثر باشد؟

انتخاب اینکوترمز مناسب می‌تواند نقش مهمی در کاهش ریسک‌ها و هزینه‌های مرتبط با حمل و نقل داشته باشد. اینکوترمز دقیقاً مشخص می‌کند که چه کسی مسئول بیمه، ترخیص کالا از گمرک، و مدیریت ریسک‌های حمل و نقل است. به این ترتیب، با انتخاب اینکوترمز مناسب، طرفین معامله می‌توانند از مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و هزینه‌ها را بهتر مدیریت کنند.