متره، برآورد و صورت وضعیت نویسی چیست؟

متره، برآورد و صورت وضعیت نویسی چیست؟ متره و برآورد (Quantity surveying and estimating)، در مهندسی عمران به فرآیند اندازه گیری مقدار مصالح مورد نیاز برای اجرای پروژه یا محاسبه مقدار مصالح به کار رفته در یک پروژه ی اجرا شده گفته می شود. این محاسبات و اندازه گیری ها در جدوال از پیش تعیین شده ای انجام می شوند که صورت وضعیت نام دارند. در واقع متره برای محاسبه ی مقادیر، و برآورد برای پیش بینی قیمت اجرای پروژه کاربرد دارد. افرادی که این محاسبات را انجام می دهند، مترور نامیده می شوند.

وظایف مترور

یک مترور باید در ابتدای امر دو مسئله را مشخص کند:

• مقدار مصالح مورد نیاز، در طول پروژه چقدر است تا برنامه ریزی ها در این راستا انجام شود.
• هزینه ی مالی پروژه تا اتمام پروژه چقدر خواهد بود.

یک مترور باید درک درستی از روش های مختلف ساخت و ساز داشته باشد تا بتواند هزینه ها را به خوبی شناسایی کند. مترور باید مقدار و کیفیت مصالح، نیروی انسانی مورد نیاز پروژه و زمان بندی ساخت و ساز را تعیین کند.

انواع متره (متره، برآورد و صورت وضعیت نویسی)

با توجه به این که مصالح با چه واحدی و برای چه نیازی محاسبه می شود، انواع متره مطرح می شود که عبارت است از:

• متره ی بسته
• متره ی باز (تجزیه بها یا آنالیز بها)

• متره بسته

در روش متره ی بسته، مقادیر و وزن مصالح با استفاده از نقشه ها و اسناد محاسبه می شود و در جداول متره وارد می شود. سپس مقادیر محاسبه شده، در قیمت های پایه ضرب می شود تا قیمت نهایی به دست آید. با جمع قیمت آیتم های مختلف، قیمت خالص پروژه به دست می آید. نحوه ی محاسبه ی مقادیر به توان مهندسی و ریاضی مترور بستگی دارد.

• متره باز (تجزیه بها)

این روش از متره، اغلب در ابتدا و یا قبل از آغاز عملیات اجرایی برای مدیریت بهتر هزینه ها انجام می شود. برآورد هزینه ی اجرا و مدت زمان لازم برای اجرای یک پروژه بدون انجام تجزیه ی بها امکان پذیر نیست. هر چه تجزیه بهای مورد استفاده (مصالح، ماشین آلات، نیروی انسانی) به واقعیت نزدیک تر باشد، برآورد اولیه به هزینه ی واقعی پروژه نزدیک تر خواهد بود. در این روش معمولا عناصر اصلی و مواردی که شامل درصد بالایی از قیمت هستند، تجزیه بها می شوند.

برآورد و انواع آن (متره، برآورد و صورت وضعیت نویسی)

هنگامی که مقادیر مورد نیاز در قسمت متره، قیمت گذاری شوند، برآورد قیمت پروژه نامیده می شود. در واقع برآورد پیش بینی هزینه ی پارامتر های مد نظر پروژه است. انواع برآورد در پروژه عبارت است از:

• برآورد مقادیر (Quantity survey – Bill of quantity estimation)
• برآورد مقدماتی (Preliminary estimation)
• برآورد اولیه (Preliminary estimation)
• برآورد تقریبی (Approximate estimation)
• برآورد تعیین کننده (Definitive estimation)
• برآورد تفصیلی (Detailed estimation)
• برآورد هزینه (Cost estimating)
• برآورد هزینه اجرای کار (Execution cost estimate)
• برآورد هزینه اجرای عملیات (Estimating of the work execution)

صورت وضعیت چیست؟

صورت وضعیت لیستی از وضعیت و خدمات انجام شده در پروژه است. در واقع صورت وضعیت سندی است که میزان کار انجام شده ی پروژه در مقطع زمانی از پیش تعیین شده، و مبلغ قابل پرداخت را نشان می دهد. صورت وضعیت بسته به نوع پروژه و نوع قرار داد تنظیم می شود. صورت وضعیت فهرست بهایی و متر مربع  از پر کاربرد ترین صورت وضعیت ها هستند.

ارکان و اجزای تشکیل دهنده ی صورت وضعیت ها

• متره
• خلاصه ی متره
• بهای عملیات های مختلف بر اساس بهای واحد استخراج شده
• خلاصه ی وضعیت مالی و وضعیت مالی کل
• پیوست

آموزش متره، برآورد و صورت وضعیت نویسی

یادگیری و آموزش علم متره، برآورد و صورت وضعیت برای هر مهندس عمران و ساختمانی امری ضروری و مهم است. برای تبدیل شدن به یک مترور حرفه ای می بایست دوره های آموزشی متره، برآورد و صورت وضعیت را گذراند. متره و برآورد اساس و پایه ی یک پروژه ی اجرایی است و هر پروژه ی عمرانی برای اجرایی شدنش به یک مترور احتیاج پیدا خواهد کرد.