تفاوت بین CCNA و CCNP؛ کدام را اول بخوانیم؟

تفاوت بین ccna و ccnp: در دنیای فناوری اطلاعات، مدارک شبکه اهمیت زیادی دارند. دو مدرک بسیار شناخته شده از شرکت سیسکو CCNA و CCNP هستند. اگر شما در آغاز مسیر شغلی خود در شبکه هستید یا قصد پیشرفت حرفه‌ای دارید، قطعاً نام این دو مدرک را شنیده‌اید.
اما تفاوت بین CCNA و CCNP دقیقاً چیست؟ کدام مدرک برای شما مناسب‌تر است؟ در این مقاله، به طور جامع به این سوالات پاسخ می‌دهیم.

---

CCNA چیست؟

CCNA (Cisco Certified Network Associate) یک مدرک در سطح پایه یا Associate است که به فرد مهارت‌های اساسی طراحی، نصب، عیب‌یابی و نگهداری شبکه‌های سیسکو را آموزش می‌دهد.

اهداف CCNA

• آشنایی با اصول پایه شبکه‌های کامپیوتری

• پیکربندی و مدیریت تجهیزات سیسکو (سوئیچ‌ها و روترها)

• درک مفاهیم TCP/IP، شبکه‌های LAN و WAN

• کار با مفاهیم امنیت شبکه، اتوماسیون، و برنامه‌نویسی پایه شبکه

مباحثی که در CCNA پوشش داده می‌شود

• اصول شبکه (Networking Fundamentals)

• امنیت شبکه (Security Fundamentals)

• اتوماسیون و برنامه‌ریزی شبکه (Automation and Programmability)

• تکنولوژی‌های IP

• خدمات شبکه (Network Services)

---

CCNP چیست؟

CCNP (Cisco Certified Network Professional) یک مدرک در سطح حرفه‌ای یا Professional است که سطح بالاتری از دانش و تخصص را نسبت به CCNA نشان می‌دهد.
این مدرک مخصوص افرادی است که تجربه بیشتری در کار با شبکه دارند و به دنبال مدیریت شبکه‌های بزرگ‌تر و پیچیده‌تر هستند.

اهداف CCNP

• طراحی و اجرای شبکه‌های پیچیده

• عیب‌یابی حرفه‌ای در شبکه‌های Enterprise

• بهینه‌سازی امنیت شبکه

• کار با تکنولوژی‌های پیشرفته سیسکو

گرایش‌های مختلف CCNP

• CCNP Enterprise

• CCNP Security

• CCNP Data Center

• CCNP Collaboration

• CCNP Service Provider

(هر گرایش بر اساس حوزه تخصصی مشخصی طراحی شده است.)

---

تفاوت‌های اصلی بین CCNA و CCNP

در ادامه، به تفکیک اصلی‌ترین تفاوت‌های این دو مدرک می‌پردازیم:

---

مسیر یادگیری: CCNA یا CCNP؟

بسیاری از افراد این سوال را دارند:
“آیا می‌توانم مستقیماً به دنبال CCNP بروم؟ یا باید حتماً CCNA را بگیرم؟”

سیسکو در قوانین جدید خود، تفاوت بین ccna و ccnp را پیش‌نیاز گرفتن CCNP را حذف کرده، اما داشتن دانش CCNA برای موفقیت در CCNP ضروری است.
در واقع اگر کسی بدون گذراندن CCNA مستقیماً برای CCNP اقدام کند، احتمال شکستش بالاست، چون پایه‌های شبکه را به درستی یاد نگرفته.

پس بهترین مسیر پیشنهادی:

1. یادگیری اصول پایه و دریافت CCNA

2. کسب تجربه کاری (۱ تا ۲ سال)

3. سپس دریافت مدرک CCNP

---

بازار کار CCNA و CCNP

فرصت‌های شغلی پس از CCNA

• تکنسین شبکه (Network Technician)

• کارشناس پشتیبانی شبکه (Network Support Engineer)

• کارشناس Helpdesk

• نصاب تجهیزات سیسکو

فرصت‌های شغلی پس از CCNP

• مهندس شبکه (Network Engineer)

• معمار شبکه (Network Architect)

• مدیر پروژه‌های شبکه (Network Project Manager)

• کارشناس امنیت شبکه (Network Security Specialist)

---

مزایای دریافت مدرک CCNA

• درک کامل از اصول شبکه

• در دسترس بودن فرصت‌های شغلی ابتدایی

• زمینه‌سازی برای مدارک بالاتر مانند CCNP

• تقویت رزومه کاری

• افزایش اعتماد به نفس در مصاحبه‌های شغلی

---

مزایای دریافت مدرک CCNP

• اثبات تخصص حرفه‌ای در زمینه شبکه

• دسترسی به فرصت‌های شغلی بهتر و حقوق بالاتر

• امکان کار در پروژه‌های بزرگ و پیچیده

• امکان تدریس یا مشاوره در حوزه شبکه

• اعتبار بین‌المللی بیشتر

---

مزایای شغلی دوره‌های CCNA و CCNP

1. مزایای شغلی CCNA

✅ ورود آسان به بازار کار IT و شبکه
بعد از گرفتن CCNA، برای موقعیت‌های شغلی مثل “کارشناس شبکه”، “Help Desk”، یا “Network Technician” واجد شرایط میشی.

✅ افزایش چشمگیر شانس استخدام
خیلی از شرکت‌ها CCNA رو یک امتیاز ویژه یا حتی شرط لازم برای استخدام اعلام می‌کنن.

✅ درآمد مناسب نسبت به سطح دانش
در بسیاری از کشورها، حتی با داشتن فقط CCNA، میشه حقوق خوبی گرفت.

✅ فراهم شدن زمینه برای پیشرفت بیشتر
CCNA اولین پله‌ایه که راهت رو به سمت مدارک و مشاغل پیشرفته‌تر باز می‌کنه (مثل CCNP و حتی CCIE).

✅ توانایی انجام پروژه‌های واقعی
با دانش CCNA، می‌تونی در پروژه‌های واقعی مثل طراحی شبکه‌های کوچک، رفع مشکلات شبکه و اجرای سوییچینگ و روتینگ فعالیت داشته باشی.

---

2. مزایای شغلی CCNP

✅ دستیابی به مشاغل سطح بالاتر در شبکه
با CCNP میتونی برای نقش‌هایی مثل “Network Engineer”، “Systems Engineer”، یا “Senior Network Administrator” اقدام کنی.

✅ افزایش قابل توجه حقوق
دارندگان مدرک CCNP معمولاً بین 20٪ تا 50٪ بیشتر از دارندگان CCNA حقوق دریافت می‌کنند.

✅ فرصت کار در پروژه‌های بزرگ و بین‌المللی
CCNP بهت این امکان رو میده که در پروژه‌های بزرگ‌تر مثل طراحی دیتاسنتر، راه‌اندازی شبکه‌های WAN سراسری یا پیکربندی امنیت شبکه‌های سازمانی مشارکت کنی.

✅ افزایش اعتبار حرفه‌ای
مدرک CCNP نشون میده که تو درک عمیق و مهارت‌های حرفه‌ای داری و کارفرماها اینو جدی میگیرن.

✅ زمینه‌سازی برای مدارک پیشرفته‌تر
بعد از CCNP، تفاوت بین ccna و ccnp راه برای دریافت مدارک تخصصی‌تر (مثل CCIE یا تخصص‌های جدید سیسکو مثل SD-WAN, Wireless, Security) برات باز میشه.

معایب احتمالی

معایب CCNA

• محدودیت در فرصت‌های شغلی پیشرفته

• نیاز به ارتقاء به مدارک بالاتر در آینده

معایب CCNP

• سختی بالای آزمون‌ها

• هزینه بالاتر شرکت در دوره‌ها و آزمون‌ها

• نیاز به تجربه عملی قوی

---

هزینه‌های آزمون CCNA و CCNP

• هزینه آزمون CCNA حدود ۳۰۰ دلار است.

• هزینه آزمون‌های CCNP برای Core و Concentration مجموعاً حدود ۷۰۰ دلار یا بیشتر می‌شود.

(قیمت‌ها بسته به منطقه جغرافیایی و شرایط دلاری ممکن است کمی تغییر کند.)

---

نقشه راه یادگیری شبکه از CCNA تا CCNP

1. شروع از مبانی پایه

• مفاهیم شبکه چیست؟ (Network Basics)

• مدل OSI و TCP/IP چیست؟

• آشنایی با انواع شبکه‌ها (LAN, WAN, WLAN, MAN)

• آدرس‌دهی IP (IPv4, IPv6)

• مفاهیم Subnetting و VLSM

هدف این مرحله: درک کلی ساختار شبکه.

---

2. مطالعه تخصصی CCNA

• روتینگ پایه:

  • Static Routing

  • Dynamic Routing (RIP, OSPF basics)

• سوییچینگ پایه:

  • VLAN

  • Trunking (802.1Q)

  • VTP

• مفاهیم Wireless شبکه‌ها

• مفاهیم ابتدایی امنیت شبکه (ACLs)

• آشنایی با مفاهیم Automation و Virtualization در شبکه

هدف این مرحله: گرفتن مدرک CCNA یا حداقل تسلط عملی به سرفصل‌ها.

---

3. کار عملی + آزمایشگاه (Lab)

• کار با Packet Tracer یا GNS3

• پیاده‌سازی سناریوهای ساده:

  • ساخت چند VLAN و ارتباط بین آنها

  • تنظیم Static Route و OSPF ساده

  • ایجاد ACL برای فیلتر ترافیک

هدف این مرحله: مهارت عملی + درک عمیق مفاهیم.

---

4. مطالعه تخصصی CCNP (بعد از تسلط به CCNA)

• روتینگ پیشرفته:

  • EIGRP, Advanced OSPF

  • BGP (مقدماتی)

• سوییچینگ پیشرفته:

  • STP, RSTP, EtherChannel

• مفاهیم پیشرفته امنیت شبکه:

  • Extended ACLs, AAA

• تکنولوژی‌های VPN

• QoS (Quality of Service)

هدف این مرحله: آماده شدن برای امتحان‌های CCNP ENCOR و ENARSI.

---

5. پروژه واقعی یا کارآموزی

• اگر امکان داری، در یک پروژه واقعی یا محیط کار عملی حضور داشته باش.

• سناریوهای پیشرفته‌تر را تمرین کن.

• کار با تجهیزات واقعی سیسکو (روتر، سوئیچ) اگر ممکن بود.

هدف این مرحله: تجربه دنیای واقعی و جمع‌آوری رزومه.

چه کسی باید CCNA بگیرد و چه کسی باید CCNP بگیرد؟

CCNA مناسب است برای:

• افرادی که تازه وارد دنیای شبکه شده‌اند

• دانشجویان فناوری اطلاعات

• افرادی که به دنبال تغییر شغل به حوزه شبکه هستند

CCNP مناسب است برای:

• متخصصان با تجربه کاری شبکه

• افرادی که می‌خواهند در مشاغل مدیریت شبکه کار کنند

• مهندسانی که به دنبال ارتقای جایگاه شغلی خود هستند

---

اول CCNA رو بخون. بعد برو سراغ CCNP.

چرا؟ چون:

• CCNA پایه‌ی اصلی شبکه رو بهت یاد میده: مفاهیم IP، LAN، WAN، سوییچینگ، روتینگ پایه و امنیت.

• بدون تسلط بر این پایه‌ها، فهم مطالب پیشرفته‌ی CCNP خیلی سخت میشه.

• در واقع CCNA مثل دبستان شبکه است و CCNP مثل دبیرستان یا دانشگاه شبکه. اول باید مفاهیم ساده‌تر رو مسلط بشی.

آینده شغلی با CCNA و CCNP

با توجه به توسعه روزافزون شبکه‌ها، رایانش ابری (Cloud)، اینترنت اشیا (IoT) و امنیت سایبری، متخصصان دارای مدرک CCNA و CCNP همواره در بازار کار ارزشمند خواهند بود.
اگر قصد دارید وارد دنیای شبکه شوید یا در آن رشد کنید، این دو مدرک می‌توانند سرمایه‌گذاری ارزشمندی روی آینده حرفه‌ای شما باشند.

---

پیش‌نیازهای دوره CCNA

برای ورود به دوره CCNA معمولاً نیازی به مدرک یا تجربه رسمی نداری،
اما بهتره در تفاوت بین ccna و ccnp این چیزها رو بلد باشی:

• آشنایی مقدماتی با کامپیوترها و شبکه‌های خانگی
  (مثلاً بدونی مودم چطور کار میکنه یا DHCP و IP چیه)

• مفاهیم پایه اینترنت (مثل IP Address، DNS، Gateway)

• توانایی کار با ویندوز یا لینوکس در سطح ساده
  (دستوراتی مثل ipconfig یا ping رو بشناسی)

• زبان انگلیسی فنی در حد متوسط
  (چون اصطلاحات شبکه بیشتر انگلیسی هستن)

خلاصه: اگر کار با کامپیوتر رو بلدی و یکم اینترنت و شبکه‌ی خونه رو دستکاری کردی، آمادگی داری CCNA رو شروع کنی.

---

پیش‌نیازهای دوره CCNP

برای ورود به دوره CCNP، این پیش‌نیازها در تفاوت بین ccna و ccnp خیلی مهمن:

• تسلط کامل بر مباحث CCNA
  (آشنایی با Subnetting، Routing Basics، VLAN، ACL و مفاهیم پایه)

• حداقل 6 ماه تا 1 سال تجربه کار عملی در شبکه
  (مثلاً سناریو بستی، با Packet Tracer کار کردی یا تجهیزات واقعی رو لمس کردی)

• درک خوب از پروتکل‌های روتینگ و سوییچینگ

• تسلط متوسط به زبان انگلیسی فنی
  (برای خواندن منابع رسمی و تست‌ها)

خلاصه: باید اول CCNA رو قوی ببندی، کمی تجربه دست به سیستمی جمع کنی، بعد بری سراغ CCNP.

---

نکته خیلی مهم:

• اجباری نیست حتماً مدرک رسمی CCNA داشته باشی برای ورود به CCNP،
  ولی دانش CCNA باید توی ذهنت تثبیت شده باشه.

نتیجه‌گیری

تفاوت بین CCNA و CCNP عمدتاً در سطح تخصص، دامنه مفاهیم، سختی آزمون و فرصت‌های شغلی است.
اگر مبتدی هستید، بهتر است از CCNA شروع کنید و به تدریج با کسب تجربه به سمت CCNP حرکت کنید.
هر دو مدرک درهای زیادی را به روی شما باز می‌کنند و آینده‌ی شغلی روشنی را تضمین می‌کنند.
با توجه به نیازهای شغلی و اهداف شخصی خود، می‌توانید تصمیم درستی بگیرید و مسیر حرفه‌ای خود را هوشمندانه بسازید.

---

پرسش و پاسخ

۱. آیا برای شرکت در آزمون CCNP حتماً باید مدرک CCNA داشته باشم؟

خیر، سیسکو پیش‌نیاز رسمی برای CCNP را حذف کرده؛ اما بدون دانش CCNA، قبولی در آزمون CCNP دشوار خواهد بود.

۲. حقوق فردی با مدرک CCNP چقدر بالاتر از CCNA است؟

به طور متوسط حقوق دارندگان مدرک CCNP بین ۲۰٪ تا ۴۰٪ بالاتر از حقوق دارندگان مدرک CCNA است.

۳. آیا داشتن مدرک CCNA یا CCNP برای مهاجرت کاری مفید است؟

بله، داشتن این مدارک بین‌المللی شانس دریافت ویزای کاری در کشورهای پیشرفته را به شدت افزایش می‌دهد، مخصوصاً در حوزه فناوری اطلاعات.